In Zeist willen we jaarlijks de lokale democratie een boost geven. In 2015 is dit gedaan door 24 uur lang met elkaar het gesprek te voeren over ons samenleven. Dit heeft veel enthousiaste inwoners aangetrokken en gestimuleerd om blijvend een bijdrage te leveren aan de democratie, klein of groot.
In 2016 willen we niet 24 uur lang met elkaar het gesprek voeren, maar we verhogen het tempo. We willen een ‘Z-Battle’ organiseren tussen zo veel mogelijk huishoudens.
Concreet betekent dit dat we inwoners willen uitnodigen om met een plan te komen de democratie te ‘updaten’. Dit kan een plan zijn wat consequenties heeft voor het politiek, bestuurlijke systeem in Zeist, maar ook kan dit een plan zijn met betrekking tot ruimtelijke ontwikkeling, de aanpak van maatschappelijke problemen of anderszins.
Inwoners zullen tegen elkaar moeten strijden (debatteren en/of pitchen en presenteren) om hun plan te kunnen realiseren. Een gemixte jury van inwoners, college- en raadsleden en ambtenaren beoordelen een top 3. Vervolgens is het de kunst om met alle inwoners ná de battle de plannen middels het voeren van de dialoog te verbeteren. Zo worden alle inwoners, ook de verliezers, weer betrokken, worden nieuwe contacten gelegd én wordt er gesproken over bestuurlijke vernieuwing.
Met andere woorden: het nader bij elkaar brengen van burger- en overheidsparticipatie, het nabootsen van een raadsvergadering vs. de dialoogmethode uit de G- en D1000, inwoners stimuleren samen betekenis te geven aan hun eigen democratie én inwoners laten kennis maken met het ‘Right to challenge’ idee.
Alle drie de plannen zullen worden uitgevoerd. De initiatiefnemers van het plan staan daarbij aan kop. Op deze manier wordt er een concreet vervolg gegeven aan de Z-Battle en is het ons hopelijk gelukt om weer een aantal nieuwe gezichten uit de samenleving blijvend te betrekken en te stimuleren om bij te dragen aan de democratie. Daarnaast is het een duw in de rug om de cultuuromslag te maken dat we sámen onze democratie inrichten. Dus niet enkel via burgerparticipatie óf overheidsparticipatie.
Vernieuwend
In ieder geval voor Zeist is een boost geven aan de democratie op deze manier nieuw. Wellicht is zo’n type event dan niet landelijk, maar gaat het er niet om dat het voor een gemeente verfrissend is? Iedere gemeente geeft immers haar eigen invulling aan de lokale democratie.
Daarnaast is het gevolg van dit evenement ook nieuw voor Zeist. Er wordt weliswaar gehoor gegeven aan burgerinitiatieven, maar dat is heel wat anders als een volledig plan met een inwoner aan zet meehelpen uitvoeren op alle mogelijke manieren. Nog meer als bijvoorbeeld in het gedachtegoed organische gebiedsontwikkeling is het noodzaak dat buiten de gebaande paden wordt gedacht, een mindset verandering! Dat is waar het vooral ook om draait in onze democratie vernieuwen, toch? Laat staan als je als overheid toezegt om drie plannen van inwoners om de democratie te vernieuwen met beide handen zult aanpakken, dat is een hele verantwoordelijkheid en terugkrabbelen is er niet bij. Bij doorgaans binnenkomende burgerinitiatieven werkt dat vaak anders.
Impact
Over drie jaar denken we allemaal terug aan dit evenement, de boost die ermee werd gegeven aan onze democratie én dat het ons een extra duw in de rug heeft gegeven naar een werkwijze waar er geen sprake is van óf burgerparticipatie, óf overheidsparticipatie. Nee, we participeren sámen in onze democratie. Dat vergt een andere mindset, een cultuuromslag, meer wederzijds begrip en een groot vertrouwen in elkaar. De Z-Battle heeft de potentie te zorgen voor zodoende niet alleen een democratische boost, maar een bijna 360 graden draaiende attitude van heel de Zeister samenleving.
Overdraagbaar
Het evenement zelf is waarschijnlijk aanstekelijk voor andere gemeenten, maar geheel overdraagbaar niet. Iedere gemeente zal zelf moeten bekijken wat bij haar democratie past om het een boost te willen geven. Wij kiezen ervoor dit in 2016 te doen door het accent te leggen op strijd (meer refererend aan politiek) en aan sámen (dialoogmethode).
Wat vermoedelijk vooral overdraagbaar zal zijn, is het proces naar de Z-Battle, en het vervolgproces n.a.v. de drie plannen.
