Waarom levert jouw experiment een bijdrage aan dit thema?
Pleinen zijn goed ontworpen bijeenkomsten waarin het goede gesprek plaats vindt tussen die partijen, gemeente, regionale partners en burgers die samen een maatschappelijk of ruimtelijk vraagstuk willen oplossen of verder helpen. Pleinen bieden een heldere structuur en bouwstenen voor een opdrachtgever vaak een gemeente, maar ook een andere initiatiefnemer – om een bijeenkomst zo op te zetten dat een intensieve samenwerkingssfeer ontstaat en er duidelijke afspraken gemaakt worden over het vervolg. Een Plein werkt specifiek met de verschillen in drijfveren, belangen en ambities tussen mensen en is daarom een hele mooie vorm om te oefenen met nieuwe vormen van democratie in kleine kernen en tussen dorpen. Het Pleinen-concept biedt hiervoor hele mooie handvatten.
1. Concreet experiment
Het experiment behelst:
Het begeleiden van een gemeente – of andere partij – die wil experimenteren met het op een andere manier betrekken en omgaan met bewoners en partijen, die hiervoor een Plein (bijeenkomst) wil organiseren rond een concreet experiment/pilot ihkv de Omgevingswet. Rond een concrete casus zoals het gezamenlijk maken van een beleidsplan (denk aan toerisme of energie) of speerpuntennota wordt een Plein opgezet en uitgewerkt, samen met de opdrachtgever. Dat gebeurt zodanig dat men zelf leert en ervaart wat de ingrediënten zijn die leiden tot een succesvolle samenwerking en onderlinge communicatie. Op zo’n Plein staat het goede gesprek, de dialoog, centraal: het samen zoeken naar betekenis en naar de vorm waarin samenwerking het beste tot stand komt en blijvend functioneert. De casus is aanleiding en focus, waardoor er ook concrete resultaten zichtbaar worden.
Een Plein is dus een hands-on methode waarbij men op een gelijkwaardige manier samen werk en denkt aan een aanpak, en tegelijk reflecteert op de beste manieren van toekomstige samenwerking.
2. Lokaal karakter
Het experiment, een Plein, kan heel concreet worden uitgevoerd in een gemeente die wil experimenteren met echte co-creatie met alle belanghebbende partijen en nieuwe inspirerende vormen van samenwerking.
3. Vernieuwing van lokale democratie
Pleinen zijn vernieuwend in die zin dat alle partijen op een gelijke manier worden aangesproken en ieder verantwoordelijkheid neemt voor het eigen aandeel, en dat gezamenlijk afspraken over het vervolg worden gemaakt. Ook over verdere inspraak, betrokkenheid e.d. Daarmee wordt wel de gebruikelijke processen van beleidsvorming en besluitvorming doorbroken.
Op een Plein is het daarom wenselijk dat collegeleden Raadsleden gelijkwaardig meedoen, zodat zij in de praktijk ervaren wat echte co-creatie betekent en zij het verdere besluitvormingstraject daarop kunnen inrichten. Een Plein kan worden gevolgd door een Plein binnen bijv. een Gemeenteraad waarbij het experiment als casus wordt genomen om de eigen procedures en werkwijze tegen het licht te houden en aan te passen.
4. Duurzame impact
Het experiment zorgt absoluut voor een structureel verandering of impact op zowel werkprocessen als houding en gedrag van betrokken partijen. Een Plein biedt namelijk een gezamenlijke ervaring en kent een diepgang waardoor de deelnemers anders tegen hun eigen rol en functioneren aankijken.
5. Grootste uitdaging
De inhoudelijke opgave is om gemeenten te vinden die echt willen experimenteren met het concept van Pleinen en concrete casussen hebben om daarmee te experimenteren. Bij gemeenten vraagt het ook om een ondersteuning – sponsorschap – van management, college(leden) en/of Raad(sleden), om echte organisatievernieuwing te kunnen helpen realiseren.
6. Ondersteuningsvraag
De belangrijkste ondersteuningsvraag voor Democratic Challenge is: zoeken naar gemeenten die het experiment willen aangaan, en bekendmaking van het experiment Werken met Pleinen. (Er is een artikel beschikbaar dat het concept uitgebreid beschrijft). Daarnaast zou het goed zijn om de experimenten te volgen en de resultaten bekend te maken.
NB: Mogelijk is er behoefte aan eerste kennismaking met het Pleinen-concept, dan zou het verzorgen van introductieworkshops wellicht tot de mogelijkheden kunnen behoren..
Welke partijen van binnen de gemeente zijn betrokken bij het experiment?
Het experiment is ontwikkeld en succesvol toegepast in de Gemeente Utrecht. Binnen de Gemeente Losser is geëxperimenteerd met het betrekken van alle partijen (incl de verschillende dorpskernen) bij het maken van een gezamenlijke Speerpuntennota Toerisme.
Welke partijen van buiten de gemeente zijn betrokken bij het experiment?
Bureau Boelens – tbv werkvorm Deep Democracy als onderdeel van het Pleinen-Concept; Rosi Dhaenens, specialist in meerpartijensamenwerking en conflictueuze samenwerking.
