Landerd heeft een onderzoek laten uitvoeren naar de toekomstige behoeften van onze burgers en de gemeentelijke opgaven die daarbij horen. Als rode draad loopt door dit onderzoek dat onze burgers hebben aangegeven meer mee te willen praten en beslissen. Zij willen de besluitvorming op een passend schaalniveau. Ook wie er besluiten neemt en hoe, kan per onderwerp of per thema verschillen.
Om aan deze behoefte tegemoet te komen willen we één of meerdere pilots starten, of beter gezegd mogelijk maken, vóór en dóór onze burgers om ervaring op te doen op een aantal thema’s. Het onderzoek is vorige maand afgerond. Op dit moment is er nog geen besluit genomen over concrete projecten die als pilot kunnen dienen.
Wel is zeker dat we de resultaten van dit onderzoek op korte termijn verder zullen uitwerken. Daarbij is van belang dat
1) de rol van de overheid verschuift van beleidmaker en initiator, naar bemiddelaar en facilitator. Anderzijds zijn er wettelijke taken en verplichtingen die deze nieuwe rol mogelijk in de weg staan. Hiervoor is tijd, expertise en mogelijk wettelijke ‘experimenteer ruimte’ nodig.
2) een terugtredende overheid vraagt om een andere houding van de burger.
Het principe van wederkerigheid (samen de schouders er onder, elkaar aanspreken en een ‘voor wat hoort wat’ mentaliteit) moet worden omarmt. Meer verantwoordelijkheid gaat dan gepaard met meer morele verplichting. Ook hiervoor is mogelijke wettelijke experimenteer ruimte noodzakelijk.
3) we zoeken naar een zo groot mogelijk bereik en het mensen zo makkelijk mogelijk maken om mee te doen. We willen daar voor optimaal gebruik maken van moderne technieken en technologische mogelijkheden. We denken dan bijvoorbeeld aan referendum-apps, forumpagina’s en dergelijke
Landerd zoekt naar een model, wat we voorlopig de ‘Matrix Democratie’ noemen. Hierin willen we per project of beleidsthema zoeken naar het juiste niveau van inspraak, op het juiste moment en door de juiste personen. Dus niet: altijd iets voorleggen aan bijvoorbeeld een dorpsraad, maar afhankelijk van het vraagstuk zoeken naar participanten en geschikte beslissers. Dit kan per project, per thema of geografische worden bepaald en het kan per onderwerp anders zijn. Ook het gewenste niveau op de participatieladder en de fase waarin een het project zich bevindt (van kader stellend tot uitvoerend) kan verschillen.
Voor meer informatie over de aanleiding voor dit project verwijs ik graag naar de bijlage, waarin de resultaten van het behoeftenonderzoek zijn beschreven.
Vernieuwend
Veel gemeenten gebruiken dorpsraden, burgerjury’s of G1000 bijeenkomsten om hun burgers bij projecten te betrekken. Een volledig democratisch matrixmodel (inclusief technische hulpmiddelen) is er voor zover wij weten nog niet.
Impact
Wanneer een model als dit goed werkt zal de betrokkenheid van burgers bij de samenleving toenemen. Door inzet van technologie wordt de drempel om deel te nemen ana het democratisch process verlaagd.
Overdraagbaar
Wanneer een goed werkend lokaal democratisch matrix model is ontwikkeld, dan kan dit ook in andere gemeenten en regio’s worden gebruikt.
