Weekblog – projectleider DC Jornt Van Zuylen
Wat doe je als projectleider van de Democratic Challenge zoal? Omdat er achter de schermen te veel mooie dingen gebeuren om niet te delen, schrijf ik wekelijks een korte blog. Staat er iets tussen waar jij ook mee bezig bent, waar je een idee over hebt of waar je mee aan de slag wilt?
Onze eerste maand bij de VNG zit er op! Kernwoorden daarbij zijn voor mij: nieuwe omgeving, nieuwe verbindingen, nieuwe acties. We hebben heel wat gesprekken gevoerd met nieuwe VNG-collega’s. En dat heeft veel opgeleverd! Een paar punten op een rij:
- Samenwerking met Lokale Democratie in Beweging wordt concreet: we organiseren nog dit voorjaar 3 regionale Tijdmalen over lokale democratie (wsl Tilburg, Leiden en Coevorden), ism wethoudersvereniging een [D-Na] Lab, een democratie testlab of leertraject met 6 sessies voor gemengde groepen, een VNG-deelcongres en een experimenteerlab voor 5-10 experimenten gericht op beter samenspel. Een druk voorjaar!
- Thematische samenwerking: we zijn in gesprek met VNG-collega’s over DC & sociaal domein, over DC en Omgevingswet, over DC en open (raads)data, over DC en Krachttoer, over DC/burgerbegroting en Fin&Econ. Kortom: volop verbinding mogelijk. Nu nog van samen praten naar samen doen…
- Samenwerking met beroepsverenigingen: met de burgemeesters doen we een onderdeel van de Lochemconferenties, met de wethouders doen we 3 concrete projecten, met de raadsleden en griffiers willen we een CoP starten, met de gemeentesecretarissen gaan we regionale bijeenkomsten doen en het ambtelijk netwerk Overheidsparticipatie wordt ook weer leven in geblazen.
- Bestuurlijke samenwerking: binnen het VNG-Bestuur is de DC verbonden aan de werkgroep moderne democratie van de commissie Bestuur & Veiligheid, maar de DC stond ook op de agenda bij de commissie Raadsleden & Griffiers. Verder zijn we in gesprek met de comm. VdDonk en de VNG-Denktank over lokale democratievernieuwing.
- Interne samenwerking: ook heeft de DC de afgelopen maand de weg weten te vinden naar de verschillende experts die binnen de Willemshof werken, denk aan de wetenschapscoordinator Rogier, de pilotstarter van KING, de juristen, de Academie en communicatie.
Genoeg kansen dus. Teveel zelfs. We moeten prioriteren en doorpakken. En daarvoor is meer nodig dan praten. Samen activiteiten organiseren betekent ook samen investeren met geld en mensen!
Maandag gesproken met Bram Eidhof die over 5 weken promoveert op democratisch burgerschap en de DC-kennismakelaar is voor het thema Democratische Vaardigheden. In de middag gesproken met Tilburgse hoogleraar Frank Hendriks die onlangs een prikkelend artikel geschreven in BB, ‘Wat denken ze wel!’ over de tegenstelling tussen de lotingdemocratie en de stemmingendemocratie. Over selectie, usual suspects en doorwerking. Het artikel eindigt met een oproep voor “democratische vernieuwingen die op concreet doen en gericht kiezen gestoeld zijn.” Hij doet zelfs een paar suggesties voor nieuwe experimenten! Lees het artikel.
Democratie en participatie onder druk. Nog niet zo lang geleden is de TK akkoord gegaan met Inspraak Nieuwe Stijl in ruimtelijk-economisch beleid: “Passende publieksparticipatie leidt tot betere besluitvorming” (2008). Wat kan er in een paar jaar veel veranderen… Na de commissie Elverding en de crisis- en herstelwet is er inmiddels een zogenaamde Rijkscoordinatieregeling waarmee de overheid de hele inspraak weer naast zich neer kan leggen omdat het toch allemaal teveel gedoe oplevert. Dat dit ten koste gaat van goede besluitvorming merken we bijvoorbeeld door de acties van bewoners tegen top-down besluitvorming mbt windmolens, maar ook bij de protesten tegen de AZC’s die zonder overleg ergens worden geplaatst. Hebben we dan niks geleerd? Dit lijkt mij een nieuwe democratische uitdaging!
Dinsdag. Opschalen, uitrollen of leren? We zitten nog middenin de experimenteerfase maar toch wordt er al gesproken over vreselijke ambtelijke termen als opschalen en uitrollen. Ik moet dan denken aan een Amsterdamse vrouw met een mooi gezond-eten-op-school initiatief waarbij de buurttuin, mbo-leerlingen en de basisschool van haar kinderen samenwerkten. Het klonk zo mooi dat de wethouder al snel op bezoek kwam, er werd een landelijk project opgetuigd en er waren plannen voor een Jamie Oliver-show. Nog voordat initiatief echt van de grond was gekomen! En dat bleek door allerlei kokers en regelgeving niet zo eenvoudig. Er werd al ‘uitgerold’ voordat het experiment was afgerond. Ook moet ik denken aan een serie artikelen die Pieter Hilhorst een paar jaar geleden in de Volkskrant schreef: ‘Goed idee, doe het na’, 2008. Daaruit werd duidelijk hoe lastig het is om projecten uit hun omgeving over te dragen in een totaal andere situatie. Bij de pilotstarter van KING werken ze aan ‘opschalingsexpertise’ waarmee we kunnen samenwerken voor een aantal DC-experimenten. Ik ben benieuwd…
Woensdag. 1 overheid, 1 telefoonnummer, 1 burger. Het adagium van de dienstverlenende overheid de afgelopen jaren? Ik spreek met VNG-collega Kees Duivelaar die in de jaren 80 de eerste tekstverwerkers bij de VNG heeft geïntroduceerd (tegen de wil van de secretaresses overigens). We lijken langzaam terug te komen van het idee dat De Burger het fijn vindt om via 1 loket al zijn sores kwijt te kunnen. Vele megaprojecten en miljoenen verder leren we dat er verschillende burgers zijn, dat het doorkliknummer niet altijd klantvriendelijk is, dat klachten ook beleid kan betekenen… Was die burger nou zo slim of waren wij nou zo dom? Kijk ook eens in het nieuwe boek van oud-BZK-collega Frank Faber: ‘Klantgericht reilen en zeilen’.
Donderdag een interessante DC-maatwerkbijeenkomst over deep democracy in Zeist. Goeie sessie, jammer dat er een paar experimenten vlak van tevoren moeten afzeggen.
Smart Democracy. Slimme democratie of eDemocratie. Albert Meijer geeft een lezing over Smart Cities in de hal bij de VNG. Hij heeft het oa over slimme besluitvorming en de stad als datapolis. Sluit mooi aan bij DC-experimenten over eDemocratie die hij niet allemaal blijkt te kennen. Helaas kan hij niet aansluiten bij de DC-wetenschapsbijeenkomst maar over slimme democratie gaan we verder praten als onderdeel vh DC-thema eDemocratie.
Vrijdag: DC meets Wetenschap. Een prettige eerste bijeenkomst van een groep van ca. 15 wetenschappers waarbij we doorpraten over democratische vaardigheden, een democratische meetlat en de gemeenteraad. Maar vooral uitwisselen wie waarmee bezig is en waarover we kunnen samenwerken. Het begrip meetlat prikkelt de groep; geen monitor, geen normatief kader maar wel een gesprek over de kwaliteit van een democratisch proces, democratische duiding gericht op inzicht in democratische belangenafwegingen. Ook vragen de wetenschappers een meer activistische benadering van de DC: sluit meer aan bij de maatschappelijke urgentie (vluchtelingendebat en andere lokale conflicten). Tijd voor een paar nieuwe calls? Gezien de positieve reacties was deze eerste DC-wetenschapsbijeenkomst iig voor herhaling vatbaar.
En de experimenten zelf? Doen wij vanuit het DC-team nog wel iets aan ondersteuning van de 99 experimenten? Jazeker. We hebben de 10 thema’s (kennis) en we hebben de maatwerksessies (vooral kunde) en we proberen zoveel mogelijk 1 op 1 mee te denken. Afgelopen week bijvoorbeeld met coöperatieve gebiedsontwikkeling in Dordrecht, met Eigenwijks Nieuwegein, met een juridische vraag van City4U, met een link tussen VNG en het Burgerdossier, een regionale bijeenkomst in Coevorden, de bgm van Breda en Oldebroek en een Krachttoerbezoek tijdens een initiatievendag in Houten. En meer…
Waarom is er geen democratiefonds? Nederland is een land van fondsen maar ik ken geen fonds dat investeert in vernieuwing van de democratie. ProDemos krijgt veel geld maar dat is geen ontwikkel/innovatiebudget, het fonds Democratie & Media is specifiek voor media, je hebt een EU- en een VN-fonds voor democratie en vroeger hadden we het Forum voor Democratische Ontwikkeling. Maar waar moet je nu zijn voor democratische innovatie? Lokale fondsen, Staatsloterij, V-fonds…? Voor DC-experimenten organiseren we 5 april een sessie over alternatieve financiering. Maar we moeten ook maar eens denken gaan denken over een structurelere voorziening voor het permanent onderhoud van de lokale democratie. Wie heeft hier ideeën over, wie denkt er mee?
